Το αποτύπωμα της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης

Οι εκλογές για την ανάδειξη των Προέδρων των Κοινοτήτων και των μελών των Κοινοτικών Συμβουλίων, των Δημάρχων και των Δημοτικών Συμβούλων, καθώς και των Περιφερειαρχών και τωνΠεριφερειακών Συμβούλων σε πολλούς από τους Δήμους και τις Περιφέρειες της χώρας μας αποτελούν πια παρελθόν.

Γράφει ο Κώστας Σακαρέλος

Στην ιστορία έχουν περάσει και οι εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών στα όργανα διοίκησης των περισσότερων από τις Κοινότητες και τους Δήμους του νομού Αιτωλ/νίας, καθώς και των Κοινοτήτων και του Δήμου Ναυπακτίας. 

Τώρα που το ένα μετά το άλλο όλα τα φώτα τόσο των εκλογικών κέντρων όσο και των εκλογικών τμημάτωνέσβησαν, τώρα που καταλάγιασαν οι καπνοί των βεγγαλικών και οι βαρύγδουποι πολιτικοί λόγοι εξέλιπαν, τώρα, μαζί με τις ευχές για χρηστή διοίκηση στους εκλεγέντες και καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο τους, είναι η κατάλληλη στιγμή να δούμε το αποτύπωμα που άφησαν οι εκλογές αυτές στην κοινωνία, να μιλήσουμε για τη συνεισφορά τους στο κοινωνικό “είναι” και “γίγνεσθαι”, να αξιολογήσουμε τα στοιχεία εκείνα, τα οποία θα μελετήσει ο ιστορικός του μέλλοντος, για να εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα για τον πολιτισμό μας.

Κατά κοινή ομολογία, μεγάλος νικητής των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών αναδείχτηκε η αποχή, η οποία ξεπέρασε το 50%. Συγκεκριμένα, η συμμετοχή κυμάνθηκε γύρω στο 49,34%, σημειώνοντας ρεκόρ μεταπολίτευσης, ενώ στις εθνικές εκλογές του περασμένου Ιουνίου η συμμετοχή έφτασε το 53,74%.

Το παζλ της έλλειψης αξιοπιστίας στους βασικούς θεσμούς συμπληρώνεται από τη χαμηλή εκτίμηση  των πολιτών στους πολιτικούς, καθώς, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατης σχετικής έρευνας, στο άκουσμα της συγκεκριμένης λέξης, αυθόρμητα έρχονται στο μυαλό τους λέξεις όπως «διαφθορά/διαπλοκή», «υποκριτής/υποσχέσεις/ψεύτης» και διάφορα άλλα «αρνητικά χαρακτηριστικά».

Στην ίδια κατεύθυνση, πολλοί αντιλαμβάνονται  την πολιτική ως ένα «βρόμικο παιχνίδι», ενώ κυρίαρχη είναιη  γενικευμένη αδιαφορία για την ενεργό ενασχόληση με τα κοινά, καθώς και η αντίληψη πως «τίποτα δεν μπορεί ή δεν πρόκειται να αλλάξει».

Συν τοις άλλοις, τα μνημόνια, τα ψέματα και η οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών,δημιούργησαν μία απαξίωση για τους πολιτικούς, κυρίως εξαιτίας των πολιτικών που ακολουθήθηκαν. Ακόμα, κατά πολλούς, η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη οφείλεται στη γενικευμένη  απαξίωση της πολιτικής και όχι στις θέσεις και τις προτάσεις τους.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των πρόσφατων εκλογών για την ανάδειξη των αιρετών του πρώτου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης ήταν η αγωνιώδης προσπάθεια των επιτελών των παρατάξεων να βρουν άτομα για να στελεχώσουν τα ψηφοδέλτιά τους. Δυστυχώς, στην προσπάθειά τους αυτή, αρκετοί από τους υπεύθυνους των παρατάξεων, πιεζόμενοι ίσως από τις απαραίτητες προϋποθέσεις του σχετικού νόμου, δεν έλαβαν υπόψη τους τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα καθενός και καθεμιάς από τους εν δυνάμει υποψηφίους, με αποτέλεσμα, στους περισσότερους συνδυασμούς, να κυριαρχεί ένα συνονθύλευμα υποψηφίων, με ελάχιστα σημεία κοινής κουλτούρας και συνταύτισης στους στόχους του κοινού αγώνα.

Κανέναν δεν θα ξενίσει η διαπίστωση πως αρκετοί από τους επιτελείς και τα στελέχη παρατάξεων, στην προσπάθειά τους να βρουν υποψηφίους, αξιοποίησαν στο έπακρο τις βιοποριστικές ανάγκες αυτών και κυρίως τη φτώχεια, την ανεργία και τις ιδιαιτερότητές τους, αφού οι περισσότεροι από εμάς έχουν γίνει αυτήκοοι μάρτυρες δηλώσεων είτε των ίδιων των υποψηφίων είτε ατόμων του συγγενικού και φιλικού τους περιβάλλοντος πως «ναι, έβαλε υποψηφιότητα με τον συνδυασμό του τάδε, επειδή του έδωσαν το Χ ποσό» ή «ναι, μπήκε υποψήφιος, γιατί, με τη μεσολάβηση του τάδε στελέχους της παράταξης, τον πήραν για δουλειά εκεί ή επειδή του έταξαν πως, μετά τις εκλογές και αφού εκλεγούν, θα τον αξιοποιήσουν στο τάδε πόστο».

Ένα άλλο χαρακτηριστικό της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης ήταν η απουσία των προγραμμάτων των παρατάξεων, κυρίως αναφορικά με τις περιφερειακέςΚοινότητες, με αποτέλεσμα να στερηθούν οι ψηφοφόροι των Κοινοτήτων αυτών το δικαίωμα επιλογής βάσει των προγραμμάτων των παρατάξεων. Ακόμα, σε πανελλαδική κλίμακα, με δυσκολία θα βρει κάποιος στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση στοιχεία πολιτικού πολιτισμού.   

Κυρίαρχα όμως, κατά κοινή ομολογία πιστεύω, οι εκλογές αυτές στιγματίστηκαν από τον χρηματισμό των ψηφοφόρων από επιτελείς και στελέχη των παρατάξεων, με σκοπό τον έλεγχο της τελικής επιλογή αυτών. Για το γεγονός αυτό, το οποίο στιγματίζει το δημοκρατικό πολίτευμα, απαξιώνει τη συμμετοχή του πολίτη στα κοινά, προσβάλλει τις παρατάξεις και τους σκεπτόμενους πολίτες, «μπολιάζει» τη νέα γενιά με αντιδημοκρατικές πρακτικές και δημιουργεί άσχημο προηγούμενο, δεν είναι άμοιροι των ευθυνών τους και οι ψηφοφόροι.

Και επειδή είναι άδικο να τους τσουβαλιάζουμε όλους στο ίδιο σακί, θα πρέπει να τονίσουμε πως υπήρξαν, τόσο σε πανελλαδικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο Αιτωλ/νίας και Ναυπακτίας συνδυασμοί και υποψήφιοι που τήρησαν τους κανόνες της δημοκρατικής δεοντολογίας, σεβόμενοι τους υποψηφίους τους και τους ψηφοφόρους, καθώς και ψηφοφόροι που έκλεισαν τα αυτιά τους στις σειρήνες και ψήφησαν με οδηγό τη συνείδησή τους.    

Εν κατακλείδι, επιβάλλεται να βάλουμε όλοι τον «δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων», να αναλάβει ο καθένας και η καθεμιά τις ευθύνες που του αναλογούν, για να πάψει αυτό το όνειδος της δημοκρατίας. Για να αποτελέσουν οι πρόσφατες εκλογές την ταφόπλακα του εκμαυλισμού  συνειδήσεων, που αποτελεί ντροπή για όλους μας. Είναι επιτακτική η ανάγκη προβολής, αξιολόγησης και ενίσχυσης του έργου και των προτάσεων των παρατάξεων και των υποψηφίων εκείνων, που τιμούν με την παρουσία τους τούς δημοκρατικούς θεσμούς.

Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει και οφείλουν να συμβάλλουν οι άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού, οι άνθρωποι του μόχθου, καθώς και οι υπεύθυνοι του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας πως «σωστός πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης» κι ακόμα πως «ο καθένας μας κρίνεται από τις πράξεις του». 

Γαλατάς, 10 Οκτωβρίου 2023

Κώστας Σακαρέλος