Δημοψήφισμα παραμονής στην ΕΕ: The Empire strikes back

Άρθρο για το npress.gr από ερευνητή πολιτικών επιστημών που ζει και εργάζεται μόνιμα στο Λονδίνο*

Ήταν 30 Οκτωβρίου 1990 όταν η τότε ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος και Πρωθυπουργός από το 1979-1990, Margaret Thatcher έδωσε την χαρακτηριστική πλέον ομιλία στην Βουλή των Αντιπροσώπων απορίπτωντας οποιοδήποτε ενδεχόμενο μεγαλύτερου κεντρικού ελέγχου στην Ευρώπη. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: ‘Ο Πρόεδρος της Κομισιόν, Κος Jacques Delors, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι θέλει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να είναι το δημοκρατικό όργανο της Κοινότητας, την Κομισιόν να είναι το εκτελεστικό όργανο και το Συμβούλιο των Υπουργών να είναι η Γερουσία. ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ’. Και συνέχισε: ΄Ναι, η Κομισιόν θέλει να αυξήσει τις εξουσίες της. Ναι, είναι ένα μη εκλεγμένο σώμα και δεν θέλω να αυξήσει τις εξουσίες της σε βάρος της Βουλής, οπότε φυσικά και διαφέρουμε. Φυσικά…΄.

Όποιος παρακολούθησε το debate της Τρίτης, 21^ης Ιουνίου στο BBC αναφορικά με το επερχόμενο δημοψήφισμα, με την Andrea Leadsom και τον Βoris Johnson να καλούν επανειλημένως την Βρετανία να ‘πάρει πίσω τον έλεγχο’, θα συνειδητοποίησε ότι τα επιχειρήματα των υποστηρικτών της εξόδου δε διαφέρουν και πολύ σε αυτά είχαν υποθεί πλέον και 25 χρόνια προτύτερα. Η αλήθεια είναι ότι το ζήτημα της Βρετανίας στην Ευρώπη δεν έχει ουσιαστικά διευθετηθεί από τότε που εντάχθηκε το 1973. Ας θυμηθούμε ότι μόλις 2 χρόνια αργότερα, το 1975, θα κληθεί δημοψήφισμα για το αν η χώρα θα πρέπει να παραμείνει μέρος της ΕΟΚ. Τότε, το 67% του πληθυσμού υποστήριξε την παραμονή, ενώ σήμερα, μια μέρα πριν, και παρόλο που τα προγνωστικά δείχνουν παραμονή, τα ποσοστά κυμαίνονται σε πολύ διαφορετικά επίπεδα.

Τι όμως υποστηρίζουν οι δύο πλευρές? Από τη μία έχουμε το Brexit (‘Vote Leave’), με βασικούς υποστηρικτές τους Michael Gove και Boris Johnson από το Συντηριτικό κόμμα και Gisela Stuart και Graham Stringer από το Εργατικό κόμμα, ως βασικό τους επιχείρημα έχουν ότι η ΕΕ επιβάλλει πάρα πολλούς κανόνες όσον αφορά τις επιχειρήσεις καθώς και τέλη δισεκατομμυρίων για τις αμοιβές μελών, χωρίς ουσιαστικό κέρδος για τη Βρετανία. Επιπλέον η μετανάστευση αποτελεί κεντρικό πυρήνα της ρητορικής τους, αντιπροτάσονται στην ‘ελεύθερη κυκλοφορία’ πολιτών εντός ΕΕ και υποστηρίζουν ότι η Βρετανία πρέπει να πάρει πίσω τον έλεγχο τον συνόρων της και να μειώσει την εισροή μεταναστών στη χώρα. Και φυσικά εναντιώνονται πλήρως στην ιδέα μιας ολοκληρωμένης Ευρώπης προς την κατέυθυνση της δημιούργίας των ‘Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης’. Από την άλλη το Bremain (‘Britain Stronger in Europe’), με κεντρικούς υποστηρικτές τον David Cameron, Ruth Davidson και George Osborne, από τη μεριά των Συντηριτικών και Jeremy Corbyn και Alan Johnson από τους Εργατικούς, επιμένουν ότι η Βρετανία επωφελείται από την παραμονή της στην Ευρώπη κυρίως χάριν του ελεύθερου εμπορίου εντός της ΕΕ, είναι πιο ισχυρή ως μέλος μιας διακεκριμένης διεθνούς κοινότητας, και υπογραμμίζουν ότι η ροή μεταναστών τροφοδοτεί την οικονομική ανάπτυξη και στηρίζει οικονομικά το δημόσιο τομέα.

Η σχέση της Βρετανίας με την Ευρώπη φαίνεται να διχοτομεί και πάλι το Κόμμα των Συντηρητικών, όπως το 1990 και το ενδεχόμενο μιας πιθανής εξόδου θα αποτελέσει προσωπικό πλήγμα για τον Πρωθυπουργό David Cameron. Επιπλέον γίνεται για ακόμη μια φορά ξεκάθαρο, όπως και έγινε και το 2015 με την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από την ΕΕ, ότι κάτι αλλάζει στην Ευρώπη. Δεν είναι μόνο η ολοκλήρωση που πρέπει να εξετάσουν οι προσκείμενες χώρες, αλλά και η αποτελεσματικότητα του θεσμού και εδραίωσή του στο διεθνές σκηνικό.

Με το λαϊκισμό να ανεβαίνει σε πολλαπλά επίπεδα, τη μετανάστευση και το προσφυγικό ως φλέγοντα ζητήματα σε μια Ευρώπη υπό κρίση, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, ο Boris Johnson έκλεισε την ομιλία του στο debate της Τρίτης προτείνοντας ότι την Πέμπτη, την ημέρα του δημοψηφίσματος είναι η Ημέρα Ανεξαρτησίας για την Βρετανία (‘Britain’s Independence Day’), παραπέποντας στην αναμενόμενη ταινία sequel που θα κυκλοφορήσει στις κινηματογραφικές αίθουσες την Παρασκευή 24 Ιουνίου. Όπως και με κάθε λοιπον sequel, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, οι πολίτες της Βρετανίας καλούνται να απαντήσουν στο ίδιο ερώτημα με αυτό του 1975. Ένα είναι σίγουρο, η Παρασκευή, 24 Ιουνίου, σηματοδοτεί μια νέα σελίδα στην ιστορία τόσο της Βρετανίας όσο και της Ευρώπης.

*playsk00l is agnostic, cellist, queer, easy rider, politics researcher, proud hedgehog owner, kickboxer