Αναμένατε προς Ανατολάς- Ιράν. Γράφει η Πωλίνα Ανυφτού

Το Ιραν αποτελούσε την κύρια δύναμη αντιπαράθεσης στα σχέδια της δύσης στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας και αποτελούσε και το κυρίως κέντρο ενεργειακής δυναμικής που μπορούσε να ανταγωνιστεί καίρια τις ΗΠΑ, το ΗΒ αλλά ακόμη και τη Ρωσία αφού το Ιραν παράγει το 33,6% του παγκόσμιου φυσικού αερίου με ιδία βιομηχανία επεξεργασίας και διοχέτευσης στις αγορές της Ασίας. Η αποχή και ο αποκλεισμός του Ιραν από τις ΗΠΑ στις 7 Απριλίου 1980 μετα τις ταραχές στην Τεχεράνη που είχαν σαν αποτέλεσμα την ομηρία Αμερικανών υπηκόων μελών της Αμερικάνικης Πρεσβείας στην Τεχεράνη και το θάνατο 8 Αμερικανών κατά την επιχέιρηση διάσωσης τους έφερε τις ΗΠΑ και τον Αγγλοσαξωνικό κόσμο απέναντι στην ισχυρότερη δύναμη τόσο γεωπολιτικά όσο και κανονιστικά (θρησκευτικά) της Μ. Ανατολής. Ο ρόλος του Ιράν για όσους δεν το έχουν ερευνήσει αποτελεί ίσως μια απομακρυσμένη απειλή για τον δυτικό κόσμο, για όσους όμως έχουν μελετήσει το Ιραν αποτελεί μια πηγαία μορφή γεωπολιτική θεώρησης και καλά βασισμένης στις ανάγκες και στη δραση του καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού.
Στα χρόνια της διπλωματικής απομόνωσης του το Ιραν κτίζοντας τη/ και στην θρησκευτική του ταυτότητα δεν άφησε την ευκαιρία μακριά από την επίδραση της δύσης να συνεχίζει να αναπτύσσεται και να παράγει τεχνολογία, ενεργειακή πολιτική και περαιτέρω να προσφέρει παιδεία διεθνούς εμβέλειας με τον αναλφαβητισμό στις ηλικίες 15-24 να είναι μόλις στο 2%, το κατά κεφαλήν εισόδημα να βρίσκεται πιο ψηλά από αυτό της Βραζιλίας και της Ν. Αφρικής ενώ η βιομηχανία αεροσκαφών και αυτοκινήτων να μονοπωλεί στο εσωτερικό του και οι εισαγόμενες στο χρηματιστήριο της Τεχεράνης εταιρείες κατέχουν το 28% του ΑΕΠ της χώρας κάτι ίσως λιγότερο από το ratio στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Η Συμφωνία που επιτεύθει τον Ιούλιο 2015 για το Κοινό Πρόγραμμα Δράσης μεταξύ του Ιραν και των Ε3+3 (Ρ5+1) αν και εδράζεται στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της δύσης και του Ιράν, με την μακροχρόνια αποδέσμευση του από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν και οδήγησαν στον αποκλεισμό του από τις αγορές, δεν οδηγεί και αυτοδικαίως στην αποδοχή της και από τις γειτονικές χώρες. Ηδη το Ισραήλ, η Σ. Αραβία και οι άλλες χώρες του Κόλπου βρίσκονται σε μια αμηχανία ως προς τις διεθνείς σχέσεις που επιδιώκει το Ιραν να εφαρμώσει σε μια περιοχή με πολλαπλά θρησκευτικά (Σουνίτες, Σηίτες), πολιτικά (Ιρακ, Γάζα, Ισραήλ, Κουρδικό) και κοινωνικά (Αραβική άνοιξη) προβλήματα που ουσιαστικά δεν ευνοούν την ανάκτηση της δύναμης της πιο πλούσιας ενεργειακά χώρας της Μ. Ανατολής αλλά και στη δημιουργία μιας νέας γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής θεώρησης από πλευράς του Ιραν.
Το Ιραν δε έχοντας μια στρατηγική αυτοκρατορικού βεληνεγκούς με την ιστορία του να συνδέεται με τη δημιουργία πολιτισμών, εθνοτικών και εθνικών συνειδήσεων, και κρατικών συνόρων από το Αφγανιστάν έως τις απαρχές του Ελληνικού κόσμου διαποτίζει τις διεθνείς σχέσεις του με ‘τη διπλωματία της Ευελιξίας’ και της αμοιβαίας κατανόησης για την έξοδο του στις αγορές με σκοπό όχι να καταστεί κέντρο ενεργειακής εκμετάλλευσης αλλά για να επενδύσει και να δεχθεί επενδύσεις στον κορμό νέων επενδυτικών σχημάτων που θα ικανοποιούν και το σύστημα θρησκευτικών αξιών του αλλά και τη μακροχρόνια επιθυμία του να καταστεί ο παρατηρητής και ο πόλος γεωπολιτικής διαπραγάτευσης των διεθνών ανακατατάξεων στη νεο- διοίκηση της Μ. Ανατολής αλλά και των διεθνών μεταβολών.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια η κατανόηση των διεθνών σχέσεων και της δημιουργίας του διπολισμού μέσα από αναπτυσσόμενες οικονομίες και της ένταξης σε γεωπολιτικά στρατόπεδα συστημικής αντίληψης θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν για την επιμέρους αναβάθμιση της αντίληψης για τη νεο-διοίκηση στις ενεργειακές σχέσεις και στη δημιουργία παγκόσμιων καντονίων ελέγχου των πηγών ενέργειας και επιβολής της ειρήνη. Ως εκ τούτου θεμιτό θα ήτο οι όποιες σχέσεις επιχειρηθούν με το Ιράν να ασπαστούν πρώτα το μανδύα της σκληρής διπλωματικής οδού και αντίληψης, με μνημόνια συναντήληψης και μετέπειτα οιεσδήποτε εμπορικές συναλλαγές.
Σε ένα επόμενο μου άρθρο θα ασχοληθούμε με τα λάθη της επίσκεψης του κ. Κοτζιά στν Τεχεράνη και τα μέτρα που έλαβε η Ελληνική αποστολή για να αποφύγει την επιθυμητή τριβή με το πολιτικό γίγνεσθαι της Ανατολής.